Hoe voorkom je dat alle personages op elkaar gaan lijken?

Onlangs vroeg Sander mij hoe je kunt voorkomen dat alle personages op elkaar gaan lijken. Hij gaf aan dat hij het lastig vond de drijfveren van de antagonist aannemelijk te maken.
De vraag hoe je voorkomt dat personages op elkaar gaan lijken, is een vraag die elke schrijver zich weleens stelt. Uiteindelijk zijn alle personages waar je over schrijft een deel van wie jij bent. Om een geloofwaardig personage neer te zetten, zul je je immers met dat personage moeten kunnen identificeren.
Omdat de schrijver zich over het algemeen het meest identificeert met de protagonist, is het vaak lastig om een goede antagonist neer te zetten. Uiteindelijk doet deze persoon precies datgene wat de reis van de protagonist lijkt te dwarsbomen.
Hoe kun je er dan als schrijver voor zorgen, dat elk personage een duidelijke en eigen stem heeft?

Achtergrond

De eerste stap die je kunt zetten om verschillende personages te creëren, is door je te verdiepen in hun achtergrond. Waar komen ze vandaan? Wat hebben ze geleerd? Met wie zijn ze opgegroeid en hoe hebben die personen hen beïnvloed? Wat is hun passie? Wat is hun angst? En op welke situatie is dit gebaseerd?
Je kunt de achtergrond schrijven in de vorm van een kort verhaal. Mij helpt het altijd om dit verhaal dan te schrijven vanuit de ik-vorm, want op die manier ben ik het personage, maak ik als dat personage de situaties mee en leer ik ook hun beweegredenen (her)kennen.
Op die manier zul je niet alleen diversiteit kunnen aanbrengen in je personages, je ontdekt ook dat ze niet allemaal hetzelfde zullen reageren op een bepaalde situatie.

Leer je personages kennen

Net als met de mensen in jouw eigen leven, leer je een personage pas kennen als je een tijdje met hen optrekt. Er zijn talloze vragen die je jezelf kunt stellen over je personage, die jou als schrijver helpt hen beter op papier te krijgen. Denk maar eens aan de vragen die jij stelt als je iemand wilt leren kennen. Ook kan het helpen om je personage aan de hand van een persoonlijkheidstest (bijvoorbeeld de Enneagram) te identificeren.
Voor mij werkt dit het beste als ik begin te schrijven. Een eerste versie van je verhaal op papier te zetten, laat je kennismaken met je personages. Pas als je die eerste versie klaar hebt en doorleest, zul je ontdekken welk personage goed uit de verf komt en aan welk personage je nog wat meer aandacht wilt besteden.

Voorbeelden in jouw eigen leven

Kijk eens naar de mensen om je heen. Je klasgenoten of je collega’s, je ouders, je broer of zus, je vrienden… Wat maakt hen verschillend van elkaar? Als iemand je vertelt over een actie die een ander heeft uitgevoerd, zonder te vertellen wie dat was, waardoor weet jij dan meteen wie die actie heeft gedaan? Door je te richten op de verschillen in de mensen om je heen, leer je ook die verschillen duidelijk te krijgen in je personages. Soms helpt het zelfs om die verschillen aan te dikken terwijl je die eerste versie opschrijft. “Hij is de grapjas.” “Zij is de dramaqueen.” Je kunt het altijd nog wat naar beneden schroeven als je gaat redigeren.

Schrijf vanuit verschillende perspectieven

Een van de eerste tips die ik kreeg uit een cursus over het schrijven van romans was: “Schrijf niet vanuit beide perspectieven. Door dit wel te doen, verraad je teveel en haal je de spanning uit het verhaal weg. We weten immers wat beide personages echt van elkaar denken.”
Dat vond ik een geweldige tip en sindsdien merk ik hoe vaak dit toch gedaan wordt… en hoe irritant het is als lezer om te weten dat er eigenlijk geen echt probleem is tussen de beide personages. Ze doen wel alsof ze elkaar niet mogen, maar doordat wij als lezer een kijkje krijgen in hun gedachten, weten we dat ze allebei de ander eigenlijk stiekem best leuk vinden. Insert boring.
Voor het verhaal zelf werkt het dus niet. Maar voor het leren kennen van je personages werkt het wel. Door een situatie tussen twee personages te schrijven vanuit beide personages, kun je ze op elkaar afstemmen. Je begrijpt waarom beide personages doen wat ze doen omdat je ook hun gedachten tijdens de situatie opschrijft.

De antagonist

Schrijven vanuit beide perspectieven is vooral een fijne tip als je wilt weten hoe je antagonist denkt en wat zijn beweegredenen zijn om te doen wat ze doen. Dat ontdekte ik tijdens het schrijven van The Somnia Series. Ik heb hele scènes geschreven vanuit de perspectief van de antagonist die niet in de daadwerkelijke serie zullen komen. Het heeft me geholpen te begrijpen waar deze persoon vandaan kwam en wat de reden was achter diens acties. Zelfs als die acties onbegrijpelijk waren voor mijn protagonist; voor mij als schrijver waren ze logisch omdat ik begreep waar de antagonist vandaan kwam.
Let wel: een antagonist gelooft nooit dat hij de slechterik is. Hij doet de dingen niet (alleen) om de protagonist te dwarsbomen. Je wilt voorkomen dat je antagonist overkomt als de typische Disney-slechterik, die de wereld wil veroveren. Wil je een geloofwaardige antagonist neerzetten, dan helpt het om zijn of haar redenen te begrijpen en waarom de protagonist een mogelijke belemmering vormt in het krijgen wat de antagonist wil.

Kijk eens naar jouw verhaal en naar de rol van elk personage in dat verhaal. Is er iets waar een personage een besluit kan maken dat het tegenovergestelde is van hoe jij zou reageren? En denk dan eens na wat de redenen kunnen zijn waarom hij precies het tegenovergestelde zou doen.
Op die manier kun je jezelf onderscheiden van je personage. Lezers houden van personages die anders zijn dan zij. Die anders reageren dan zij. Dat zorgt ervoor dat het verhaal onvoorspelbaar wordt en dat is juist leuk! Lezers willen zich opwinden over de ‘domme’ acties van personages, maar ze willen ook juichen en aanmoedigen als een personage iets doet wat zij zelf misschien heel spannend zouden vinden.

Fantastisch schrijfplezier gewenst!

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.